MEDISCHE ENCYCLOPEDIE
AMSTEL en IJ - HUISARTSEN
Spasmen zijn onwillekeurige, plotselinge samentrekkingen van spieren die pijnlijk kunnen zijn. Ze kunnen in verschillende delen van het lichaam voorkomen, zoals in de benen, rug of darmen. Spasmen ontstaan vaak door overbelasting, stress, uitdroging of neurologische aandoeningen. De klachten variëren van licht hinderlijk tot ernstig beperkend. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak en kan bestaan uit rust, fysiotherapie, medicatie of ontspanningstechnieken. Raadpleeg een arts bij aanhoudende of hevige spasmen.
Er zijn verschillende soorten spasmen, afhankelijk van waar in het lichaam ze optreden en wat de oorzaak is. Hier zijn de belangrijkste typen die men onderscheidt:
🔹 1. Skeletspierspasmen (spierkrampen)
- Locatie: Armen, benen, rug of nek
- Kenmerk: Pijnlijke, plotselinge samentrekkingen van de willekeurige spieren
- Oorzaken: Overbelasting, dehydratie, mineraaltekorten (magnesium, calcium), kou
🔹 2. Gladde-spierspasmen
- Locatie: Inwendige organen zoals darmen, urinewegen of baarmoeder
- Voorbeelden:
🔹 3. Vasculaire spasmen (vaatspasmen)
- Locatie: Bloedvaten (vooral slagaders)
- Voorbeeld:
- Coronaire spasmen – tijdelijke vernauwing van de kransslagaders
- Risico: Kan angina of zelfs een hartinfarct veroorzaken
🔹 4. Neurologische spasmen
- Oorzaak: Afwijkingen in het zenuwstelsel
- Voorbeelden:
- Spasticiteit – verhoogde spierspanning bij MS of hersenletsel
- Dystonie – aanhoudende spasmen van spiergroepen
- Tics of myoclonieën – korte, schokkerige bewegingen
- Convulsies – hevige spierkrampen bij epileptische aanvallen
🔹 5. Laryngospasme
- Locatie: Strottenhoofd
- Kenmerk: Plots samentrekken van de stembanden → tijdelijk gevoel van stikken
- Oorzaak: Vaak door reflux of irritatie
Hieronder vind je per soort spasme de belangrijkste symptomen en kenmerken
🔹 1. Skeletspierspasmen (spierkrampen)
- Plotselinge, scherpe pijn in een spier
- Voelbare verharding of knobbeltje in de spier
- Vaak in benen, voeten of rug
- Duurt seconden tot minuten
🔹 2. Gladde-spierspasmen
- Darmspasmen: buikpijn, krampen, opgeblazen gevoel
- Blaasspasmen: plots aandrang tot plassen, pijn bij urineren
- Menstruatiespasmen: stekende pijn in onderbuik, uitstralend naar rug of benen
🔹 3. Vasculaire spasmen
- Drukkende pijn op de borst (bij coronaire spasmen)
- Kan optreden in rust of ’s nachts
- Soms benauwdheid, misselijkheid of zweten
🔹 4. Neurologische spasmen
- Onwillekeurige, herhaalde spierbewegingen
- Verkramping van spieren (bij spasticiteit of dystonie)
- Trillende of schokkende bewegingen (bij tics of myoclonieën)
- Mogelijk verlamming of stijfheid
🔹 5. Laryngospasme
- Plotselinge ademnood of gevoel van verstikking
- Moeite met praten of ademhalen
- Gaat meestal vanzelf weer over binnen een minuut
- Kan paniek veroorzaken
De oorzaken en triggers van spasmen kunnen sterk variëren, afhankelijk van het soort spasme.
Hier is een overzicht van veelvoorkomende oorzaken en uitlokkende factoren:
🧠 Neurologische oorzaken
- Zenuwbeschadiging (bijv. door MS, beroerte, ruggenmergletsel)
- Epilepsie
- Parkinson of andere neurologische aandoeningen
- Verstoorde prikkelgeleiding tussen zenuw en spier
💪 Spierbelasting en mechanische oorzaken
- Overbelasting of langdurige inspanning
- Verkeerde houding of beweging
- Spiervermoeidheid
- Trauma of spierbeschadiging
⚡ Stofwisselings- en voedingstekorten
- Tekort aan magnesium, calcium of kalium
- Uitdroging (door zweten, diarree of te weinig drinken)
- Slechte doorbloeding van spieren
🧬 Medicatie en intoxicaties
- Bijwerkingen van medicijnen (bijv. diuretica, antipsychotica, corticosteroïden)
- Ontwenning van alcohol of drugs
- Vergiftiging (bijv. lood, pesticiden)
🩺 Interne aandoeningen
- Nierproblemen (verstoring elektrolytenbalans)
- Schildklierafwijkingen
- Infecties (koorts, virusaanvallen op zenuwstelsel)
🔁 Functionele en onschuldige triggers
- Stress of angst
- Hyperventilatie
- Koude (vooral bij nachtelijke beenkrampen)
- Plotse beweging of reflex
Tegen optredende spasmen kun je verschillende dingen doen, afhankelijk van de oorzaak, de locatie en de ernst. Hieronder vind je per categorie duidelijke en praktische maatregelen:
🔹 1. Bij plotselinge spierkramp (skeletspieren)
- ❄️ Rust en spierontspanning
- 🤲 Zacht rekken en masseren van de aangedane spier
- 💧 Hydrateren – water of sportdrank
- 🧂 Let op mineralen – voeding rijk aan magnesium, calcium en kalium
- 🔥 Warmte aanbrengen – warm bad of warmtepakking
🔹 2. Bij darm- of blaasspasmen (gladde spieren)
- 🫗 Voldoende drinken (water, kruidenthee)
- 🍽️ Lichte en vezelrijke voeding
- 💊 Krampstillers (bijv. Buscopan, in overleg met arts)
- 🧘 Ontspanningsoefeningen of buikademhaling
🔹 3. Bij vaatspasmen
- 🚭 Stoppen met roken
- 💊 Medicatie zoals vaatverwijders (op voorschrift)
- ❤️🩹 Stress vermijden en voldoende rust nemen
- 🩺 Controle van cholesterol, bloeddruk en hartfunctie
🔹 4. Bij neurologische spasmen
- 👩⚕️ Medisch onderzoek noodzakelijk
- 💊 Medicatie (spierontspanners, anti-epileptica)
- 🏋️♂️ Fysiotherapie of ergotherapie
- 🧠 Behandeling van onderliggende neurologische aandoening
🔹 5. Algemene tips
- 🧘♀️ Ontspanning en stressvermindering
- 💤 Regelmatig en voldoende slapen
- 🚶 Dagelijkse beweging zonder overbelasting
- ⚠️ Raadpleeg een arts bij aanhoudende of ernstige spasmen
Er zijn zeker preventieve maatregelen die kunnen helpen om spasmen te voorkomen of verminderen.
Hier is een overzicht van praktische en effectieve handelingen of middelen per oorzaak of type spasme:
🧘♀️ 1. Algemeen – voor alle soorten spasmen
- Zorg voor voldoende ontspanning – stress is een bekende trigger
- Slaap regelmatig en voldoende
- Vermijd overbelasting van spieren – bouw inspanning geleidelijk op
- Zorg voor goede houding en ergonomie, vooral bij zittend werk
💧 2. Voeding & vochtbalans
- Drink voldoende water, zeker bij warm weer of sporten
- Eet gevarieerd en let op mineralen zoals:
- Magnesium (noten, zaden, bladgroenten)
- Calcium (zuivel, broccoli, amandelen)
- Kalium (bananen, avocado, aardappelen)
- Vermijd overmatig alcohol- en cafeïnegebruik
🏋️ 3. Beweging & rekoefeningen
- Rek regelmatig je spieren, vooral voor het slapengaan
- Doe aan lichte dagelijkse beweging, zoals wandelen of fietsen
- Warming-up en cooling-down bij sporten zijn belangrijk
💊 4. Eventuele supplementen of medicatie
- Magnesiumsupplement (in overleg met arts)
- Voorgeschreven medicatie bij neurologische aandoeningen
- Krampstillers bij chronische darm- of blaasklachten
🩺 5. Medische preventie bij specifieke aandoeningen
- Laat chronische ziekten goed behandelen (zoals MS, diabetes, hartproblemen)
- Regelmatige controle bij arts als je vaker spasmen ervaart
- Fysiotherapie of ergotherapie om verkeerde spiergewoonten te corrigeren
Je hoeft niet altijd naar de dokter bij spasmen, maar in sommige gevallen is medisch advies belangrijk. Hier zijn de situaties waarin je wél naar de huisarts moet gaan:
🩺 Ga naar de dokter bij spasmen als:
- 🔁 De spasmen vaak terugkeren of chronisch worden
- ⏱️ Ze lang aanhouden (langer dan enkele minuten)
- ⚡ Ze ernstig pijnlijk zijn of je dagelijkse leven verstoren
- 🧠 Je ook andere klachten hebt, zoals:
- Verlamming of krachtverlies
- Tintelingen of gevoelloosheid
- Duizeligheid of bewustzijnsverlies
- Koorts of algemene ziekheid
- 💊 Ze ontstaan na het starten van nieuwe medicatie
- ❤️ Er mogelijk sprake is van hartklachten (zoals borstpijn of benauwdheid)
- 👶 Bij baby’s of kinderen die herhaaldelijk spierstuipen hebben
❗ Altijd direct medische hulp inschakelen bij:
- Plotselinge, heftige spierkrampen in de borst (mogelijk hartprobleem)
- Spasmen met ademnood of slikproblemen
- Heftige aanvallen van spierkrampen met bewustzijnsverlies (mogelijk epilepsie)
Openingstijden praktijk:
Alle werkdagen van 08:00 tot 17:00
Tel: 020 308 1234
Na sluitingstijd: 088 003 0600
Let op: Het is altijd raadzaam om rechtstreeks advies in te winnen bij medische professionals, zoals uw huisarts voor specifieke vragen of zorgen met betrekking tot uw eigen gezondheid en medische situatie.
