MEDISCHE ENCYCLOPEDIE
AMSTEL en IJ - HUISARTSEN
De maag is een gespierd, zakvormig orgaan dat centraal ligt in de bovenbuik, net onder het middenrif. Ze speelt een sleutelrol in de spijsvertering: voedsel wordt er tijdelijk opgeslagen, gekneed en gemengd met maagsappen om eiwitten af te breken. De maag beschermt tegen schadelijke micro-organismen via haar zure milieu. Problemen met de maag, zoals gastritis, zweren of reflux, kunnen pijn en spijsverteringsklachten veroorzaken. Dit orgaan werkt nauw samen met slokdarm en dunne darm.
De maag ligt in het bovenste gedeelte van de buikholte, voornamelijk aan de linkerkant net onder het middenrif. Ze bevindt zich tussen de slokdarm (boven) en de twaalfvingerige darm (onder). De maag ligt gedeeltelijk achter de ribbenboog en grenst aan de lever, milt en alvleesklier. De precieze ligging kan variëren afhankelijk van lichaamshouding, vullingstoestand en lichaamsbouw.
De maag is een rekbaar orgaan van ongeveer 25 tot 30 cm lang met een inhoud van gemiddeld 1 tot 1,5 liter bij volwassenen. In lege toestand is ze plat, maar bij vulling kan ze flink uitzetten. De binnenkant van de maag heeft een roze tot roodachtige kleur door het goed doorbloede slijmvlies. De buitenkant is grijs-roze.
De maag bestaat uit verschillende anatomische en functionele delen:
- Cardia (overgang slokdarm-maag),
- fundus (bovenste koepelvormige deel),
- corpus (het centrale en grootste gedeelte),
- antrum (onderste deel dat voedsel perst richting uitgang),
- pylorus (maagportier, reguleert de doorgang naar de darm),
- maagwand (met spierlagen en slijmvlies dat maagsappen produceert).
De maag speelt een centrale rol in de spijsvertering. Ze dient als tijdelijk opslagreservoir voor voedsel, dat daarna gecontroleerd wordt afgegeven aan de dunne darm. Tegelijkertijd vindt er in de maag een belangrijke eerste stap plaats in de chemische afbraak van voedingsstoffen, met name eiwitten. De maag zorgt ook voor bescherming tegen schadelijke micro-organismen door het produceren van een sterk zure omgeving.
- Opslag en kneding: De maag ontvangt voedsel uit de slokdarm en mengt dit ritmisch met maagsappen.
- Chemische vertering: Door enzymen zoals pepsine en zoutzuur worden eiwitten afgebroken.
- Bescherming: De zure maaginhoud doodt veel bacteriën en virussen.
- Regulatie van doorgang: De maag geeft kleine hoeveelheden voedsel door aan de twaalfvingerige darm, afgestemd op wat die aankan.
- Aanmaak van intrinsic factor: Essentieel voor de opname van vitamine B12 in de dunne darm.
Er zijn diverse aandoeningen die de maag kunnen treffen, variërend van mild en tijdelijk tot chronisch en ernstig.
Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste:
🔹 1. Gastritis
Ontsteking van het maagslijmvlies, vaak veroorzaakt door alcohol, stress, medicatie (zoals NSAID’s) of een infectie met Helicobacter pylori.
Klachten: maagpijn, misselijkheid, brandend gevoel, opgeblazen gevoel.
🔹 2. Maagzweer (ulcus ventriculi)
Een pijnlijke wond in het maagslijmvlies, vaak veroorzaakt door H. pylori of langdurig gebruik van pijnstillers.
Klachten: zeurende pijn in de bovenbuik, misselijkheid, soms bloed in braaksel of ontlasting.
🔹 3. Reflux (gastro-oesofageale refluxziekte – GERD)
Terugvloeien van maaginhoud in de slokdarm door een verzwakte sluitspier.
Klachten: brandend maagzuur, oprispingen, slikklachten, droge hoest.
🔹 4. Functionele dyspepsie (indigestie)
Chronische maagklachten zonder aantoonbare organische oorzaak.
Klachten: snel vol gevoel, maagpijn, misselijkheid, opgeblazen gevoel.
🔹 5. Maagbloeding
Kan optreden bij zweren, tumoren of scheurtjes in het slijmvlies.
Klachten: bloedbraken (helder rood of als ‘koffiedik’), zwarte ontlasting, duizeligheid.
🔹 6. Maagkanker (maagcarcinoom)
Kwaadaardige tumor in de maag, vaak pas laat ontdekt.
Klachten: vage maagklachten, gewichtsverlies, verminderde eetlust, bloedarmoede.
🔹 7. Maagpoliepen
Goedaardige gezwelletjes in de maagwand, soms ontdekt bij een gastroscopie.
Klachten: vaak symptoomloos, soms lichte maagklachten of bloedverlies.
🔹 8. Gastroparese
Vertraagde maaglediging, vaak door beschadiging van de zenuwen (bijv. bij diabetes).
Klachten: misselijkheid, braken, vol gevoel, verlies van eetlust.
🔹 9. Maaginfecties
Bijvoorbeeld door bacteriën (H. pylori, Salmonella), virussen of parasieten.
Klachten: maagpijn, diarree, braken, koorts.
🔹 10. Stress-gerelateerde maagklachten
Chronische stress kan maagzuurproductie beïnvloeden en de maag gevoeliger maken.
Klachten: druk op de maag, brandend gevoel, krampen.
Bij verstoringen of aandoeningen van de maag kunnen de volgende klachten optreden:
- Pijn in de bovenbuik of maagstreek
- Brandend maagzuur (reflux)
- Misselijkheid of braken
- Opgeblazen gevoel, boeren
- Snel vol zitten na kleine maaltijd
- Bloedbraken of zwarte ontlasting (mogelijk bij maagbloeding of zweer)
Veelvoorkomende aandoeningen zijn gastritis (maagslijmvliesontsteking), maagzweren, maagkanker, en functionele dyspepsie.
Let op: Het is altijd raadzaam om rechtstreeks advies in te winnen bij medische professionals, zoals uw huisarts voor specifieke vragen of zorgen met betrekking tot uw eigen gezondheid en medische situatie.
