MEDISCHE ENCYCLOPEDIE
AMSTEL en IJ - HUISARTSEN
Syfilis of Lues
ICPC-code: A77
Categorie: Infectieziekte
Syfilis is een seksueel overdraagbare infectie (SOA) veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum. Het kan worden overgedragen via seksueel contact, inclusief vaginaal, anaal of oraal seksueel contact. Syfilis kan ook worden overgedragen van moeder op kind tijdens de zwangerschap of bevalling, wat leidt tot aangeboren syfilis.
🔽 In het Eerste Stadium (Primaire syfilis) ⏫️
In het eerste stadium van syfilis kunnen verschillende symptomen optreden van het hoofd naar de voeten. Hier zijn enkele van de symptomen die je kunt herkennen:
- Hoofd:
- Pijnloze zweren(s) (chancre) op de geslachtsdelen, anus, mond of in de buurt van andere delen van het lichaam die in contact zijn gekomen met de geïnfecteerde persoon. Deze zweren kunnen eruitzien als een kleine, harde knobbel of een open wond.
- Lymfeklieren:
- Opgezwollen lymfeklieren in de buurt van de plaats van de infectie, zoals de lies, nek of oksel.
- Huid:
- Uitslag die variëert van rood tot bruin en kan voorkomen op verschillende delen van het lichaam, waaronder de handpalmen en voetzolen.
- Algemeen:
🔽 In het Tweede Stadium (Secundaire syfilis) ⏫️
In het tweede stadium van syfilis kunnen verschillende symptomen optreden die van het hoofd naar de voeten kunnen verschijnen. Syfilis kan zich manifesteren als een verscheidenheid aan tekenen en symptomen die zich in verschillende delen van het lichaam kunnen voordoen.
Hier zijn enkele symptomen die zich kunnen voordoen in het tweede stadium van syfilis, in volgorde van hoofd naar voeten:
- Voetzolen. Deze uitslag kan eruit zien als rode of bruine vlekken en kan soms jeuken.
- Mondzweren: Zweren in de mond, keel of op de lippen kunnen optreden, bekend als syfilis chancre. Deze zweren zijn meestal niet pijnlijk maar kunnen wel aanwezig zijn.
- Haaruitval: Onverklaarbare haaruitval, vooral op de wenkbrauwen, kan voorkomen bij sommige mensen met syfilis.
- Lymfeklierzwelling: Vergrote lymfeklieren kunnen voorkomen, meestal in de liesstreek, oksels of nek.
- Koorts en vermoeidheid: Sommige mensen kunnen griepachtige symptomen ervaren, waaronder koorts, vermoeidheid, spierpijn en hoofdpijn.
- Gewrichtspijn: Pijn en zwelling van de gewrichten, vergelijkbaar met artritis, kunnen voorkomen.
- Algemeen onwel voelen: Een gevoel van malaise of algeheel onwelzijn kan optreden, soms zonder duidelijke oorzaak.
🔽 In het Derde Stadium (Latente syfilis) ⏫️
n het derde stadium van syfilis, ook wel bekend als het late stadium of de tertiaire syfilis, kunnen ernstigere symptomen optreden die van het hoofd naar de voeten kunnen verspreiden. Deze symptomen kunnen variëren afhankelijk van de betrokken organen en systemen in het lichaam. Hier zijn enkele veelvoorkomende symptomen die zich kunnen voordoen in het derde stadium van syfilis, in volgorde van hoofd naar voeten:
- Neurologische symptomen: Neurologische complicaties kunnen optreden, waaronder meningitis (ontsteking van de hersenvliezen), encefalitis (ontsteking van de hersenen) of neurosyfilis, wat kan leiden tot symptomen zoals hoofdpijn, veranderingen in stemming of gedrag, problemen met evenwicht en coördinatie, en cognitieve achteruitgang.
- Oogproblemen: Syfilis kan oogproblemen veroorzaken, waaronder oogontsteking, veranderingen in gezichtsvermogen, blindheid en oogbewegingsstoornissen.
- Hartproblemen: Cardiale complicaties kunnen optreden, zoals aorta-aneurysma (uitzetting van de grote slagader), aortitis (ontsteking van de aorta), hartklepafwijkingen en hartritmestoornissen.
- Huid- en botafwijkingen: Syfilis kan huidletsels veroorzaken, waaronder gumma’s, die pijnloze, gezwollen laesies zijn die kunnen ontstaan op de huid, botten of inwendige organen. Ook kan het leiden tot botpijn, gewrichtsontsteking en misvormingen.
- Cardiovasculaire symptomen: Ernstige hart- en vaatproblemen kunnen optreden, zoals aortitis (ontsteking van de aorta), aortaklepinsufficiëntie (lekkende aortaklep), aorta-aneurysma (verwijding van de aorta) en coronaire vaatziekte.
- Algemene symptomen: Algemene symptomen kunnen optreden, waaronder gewichtsverlies, vermoeidheid, koorts en malaise.
Het is belangrijk op te merken dat niet iedereen alle symptomen zal ervaren, en de symptomen kunnen variëren in ernst van persoon tot persoon. Bovendien kunnen de symptomen van syfilis lijken op die van andere aandoeningen, dus het is essentieel om medische hulp te zoeken voor een juiste diagnose en behandeling. Onbehandelde tertiaire syfilis kan ernstige complicaties veroorzaken en zelfs fataal zijn.
🔽 In het Vierde Stadium (Tertiaire syfilis) ⏫️
In het vierde stadium van syfilis, ook bekend als tertiaire syfilis, kunnen de symptomen ernstiger en complexer worden en zich door het hele lichaam verspreiden. Hier zijn symptomen die kunnen optreden, opgesomd van het hoofd naar de voeten:
- Neurologische symptomen: Tertiaire syfilis kan neurologische complicaties veroorzaken, waaronder neurosyfilis. Dit kan leiden tot symptomen zoals hoofdpijn, veranderingen in het gezichtsvermogen, verminderd geheugen, prikkelbaarheid, verwardheid en problemen met evenwicht en coördinatie.
- Cardiovasculaire symptomen: Syfilis kan de bloedvaten aantasten, wat kan leiden tot aorta-aneurysma’s, aortitis (ontsteking van de aorta) en klepstoornissen van het hart.
- Huidlaesies: Gummatous laesies kunnen zich vormen op de huid, slijmvliezen en inwendige organen. Deze laesies zijn zachte, tumorachtige gezwellen die kunnen zweervorming en littekens veroorzaken.
- Bot- en gewrichtsaantasting: Tertiaire syfilis kan de botten en gewrichten aantasten, wat leidt tot symptomen zoals botpijn, gewrichtsstijfheid, misvormingen en botbreuken.
- Oogproblemen: Oogbetrokkenheid kan optreden bij tertiaire syfilis, met symptomen zoals uveïtis (ontsteking van het vaatvlies van het oog), retinitis, optische neuritis en verlies van gezichtsvermogen.
- Gehoorverlies: Syfilis kan het binnenoor aantasten, wat kan leiden tot gehoorverlies of doofheid.
- Mond- en keelproblemen: Tandvleesproblemen kunnen optreden, zoals tandvleesverlies, wat leidt tot het verlies van tanden. Ook kunnen zweren in de mond en keel ontstaan.
- Verlamming: In sommige gevallen kan tertiaire syfilis leiden tot verlamming als gevolg van neurologische schade.
Tertiaire syfilis is een ernstige aandoening die zonder behandeling ernstige complicaties kan veroorzaken. Het is belangrijk om medische hulp te zoeken bij het optreden van symptomen en om een juiste diagnose en behandeling te krijgen.
Syfilis wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum. Deze bacterie wordt meestal overgedragen van persoon tot persoon via seksueel contact, zoals vaginaal, anaal of oraal seksueel contact.
Andere mogelijke manieren van overdracht zijn onder meer:
- Direct contact met een zweer: Wanneer een persoon met syfilis een zweer (chancre) heeft op de huid of slijmvliezen, kan direct contact met deze zweer leiden tot overdracht van de bacterie. Deze zweren kunnen zich bevinden op de geslachtsdelen, anus, mond of andere delen van het lichaam die in contact zijn gekomen met de geïnfecteerde persoon.
- Moeder-op-kind-overdracht: Een zwangere vrouw met syfilis kan de infectie doorgeven aan haar ongeboren baby tijdens de zwangerschap of bij de geboorte, wat kan leiden tot congenitale syfilis bij de baby.
Syfilis wordt niet verspreid door dagelijkse contacten zoals handen schudden, delen van toiletten of bestek, of via delen van het lichaam die niet in contact zijn met de zweer bij een besmet persoon. Het is belangrijk om veilige seksuele praktijken te volgen, inclusief het gebruik van condooms, en regelmatig te worden getest op seksueel overdraagbare aandoeningen om het risico op syfilis en andere infecties te verminderen.
De behandeling van syfilis varieert afhankelijk van het stadium waarin de infectie zich bevindt. Hier zijn de behandelingsmethoden per stadium:
Eerste stadium
- Primaire syfilis
- In het eerste stadium van syfilis wordt meestal een enkele dosis van een antibioticum genaamd benzathine-benzylpenicilline (penicilline G) intramusculair toegediend. Alternatieven voor mensen met een allergie voor penicilline zijn doxycycline of tetracycline, maar penicilline is de voorkeursbehandeling.
Tweede stadium
2. Secundaire syfilis
- In het tweede stadium wordt syfilis meestal behandeld met penicilline-injecties. Als de infectie meer dan een jaar aanhoudt of onbehandeld blijft, kan de behandeling langer duren en kan de arts de dosis of de duur van de behandeling aanpassen.
Derde Stadium
3. Latente syfilis
- Latente syfilis kan worden behandeld met penicilline-injecties, meestal met een langer behandelingsregime dan bij de eerdere stadia van de ziekte.
Vierde Stadium
4. Tertiaire syfilis
- In het tertiaire stadium, wanneer syfilis de interne organen aantast, kan de behandeling bestaan uit langdurige antibioticatherapie, vaak intraveneus toegediend, onder toezicht van een specialist.
Het is belangrijk om te benadrukken dat behandeling in de vroege stadia van syfilis effectief kan zijn bij het voorkomen van verdere complicaties van de ziekte. Daarom is vroegtijdige diagnose en behandeling cruciaal. Regelmatige screening op syfilis en andere seksueel overdraagbare infecties wordt aanbevolen voor mensen die seksueel actief zijn, vooral voor degenen die risico lopen.
Na de behandeling van syfilis kan nabehandeling en opvolging nodig zijn om ervoor te zorgen dat de infectie volledig is verdwenen en om eventuele complicaties te beheren. Hier zijn enkele mogelijke nabehandelingen en preventiemethoden:
Nabehandelingen:
- Opvolgafspraken: Na de behandeling zal de arts waarschijnlijk opvolgafspraken plannen om ervoor te zorgen dat de infectie is verdwenen. Dit kan betekenen dat er regelmatig bloedonderzoek wordt gedaan om te controleren op eventuele resterende sporen van de bacterie.
- Screening op andere seksueel overdraagbare infecties: Omdat mensen met syfilis een verhoogd risico hebben op andere seksueel overdraagbare infecties, kan de arts aanbevelen om ook te worden getest op andere SOA’s.
- Behandeling van seksuele partners: Het is belangrijk dat de seksuele partners van iemand met syfilis ook worden getest en indien nodig worden behandeld om verdere verspreiding van de infectie te voorkomen.
Preventiemethoden:
- Veilige sekspraktijken: Het gebruik van condooms tijdens seksueel contact kan het risico op het oplopen van syfilis verminderen. Hoewel condooms de kans op overdracht kunnen verkleinen, bieden ze geen volledige bescherming omdat syfilis ook kan worden overgedragen via huid-op-huidcontact met een zweer.
- Periodieke screenings: Regelmatige screening op syfilis en andere SOA’s wordt aanbevolen voor mensen die seksueel actief zijn, vooral voor degenen die risico lopen.
- Veilige seksuele praktijken: Het beperken van het aantal seksuele partners en het vermijden van onbeschermde seks kunnen ook helpen om het risico op syfilis te verminderen.
- Vaccinatie: Momenteel is er geen vaccin beschikbaar voor syfilis, maar onderzoek naar vaccins tegen de bacterie Treponema pallidum is aan de gang.
Door deze preventiemethoden te volgen en regelmatig medische controles te ondergaan, kunnen mensen hun risico op syfilis verminderen en vroegtijdige detectie en behandeling mogelijk maken.
Syfilis kan verschillende complicaties veroorzaken, vooral als de infectie onbehandeld blijft of niet op tijd wordt behandeld. Enkele mogelijke bijkomende complicaties van syfilis zijn:
- Neurologische complicaties: Syfilis kan het zenuwstelsel aantasten en leiden tot neurosyfilis, waarbij de bacterie de hersenen, het ruggenmerg of de omliggende zenuwen infecteert. Dit kan leiden tot symptomen zoals hoofdpijn, veranderingen in gedrag of stemming, cognitieve problemen, verlies van coördinatie en verlamming.
- Hart- en vaatziekten: Onbehandelde syfilis kan het hart aantasten en leiden tot aortitis (ontsteking van de aorta), aneurysma’s (uitzetting van de bloedvaten) of klepafwijkingen. Deze complicaties kunnen ernstige hartproblemen veroorzaken, zoals hartfalen.
- Oogcomplicaties: Syfilis kan de ogen aantasten en leiden tot oculaire syfilis, wat kan resulteren in symptomen zoals wazig zicht, roodheid, pijn, gevoeligheid voor licht, en zelfs blindheid als het onbehandeld blijft.
- Huid- en weke delencomplicaties: Syfilis kan huidlaesies, zweren of knobbeltjes veroorzaken die bekend staan als gumma’s. Deze kunnen op elk deel van het lichaam voorkomen en kunnen leiden tot ernstige weefselschade.
- Bot- en gewrichtscomplicaties: Syfilis kan bot- en gewrichtsontstekingen veroorzaken, wat pijn, zwelling en beperkte mobiliteit kan veroorzaken.
- Complicaties bij zwangerschap: Bij zwangere vrouwen kan onbehandelde syfilis leiden tot miskramen, doodgeboorte, vroeggeboorte of congenitale syfilis bij de pasgeborene.
Het is belangrijk op te merken dat de ernst en het type complicaties kunnen variëren afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het stadium van de infectie, de duur van de infectie en de algehele gezondheidstoestand van de persoon. Daarom is vroege diagnose en behandeling van syfilis cruciaal om het risico op complicaties te verminderen.
Let op: Het is altijd raadzaam om rechtstreeks advies in te winnen bij medische professionals, zoals uw huisarts voor specifieke vragen of zorgen met betrekking tot uw eigen gezondheid en medische situatie.
