boekenrij voor header

MEDISCHE ENCYCLOPEDIE

AMSTEL en IJ - HUISARTSEN

SACRO-ILIACALE GEWRICHTSKLACHTEN

SI-gewrichtsklachten (voluit: Sacro-iliacale gewrichtsklachten) zijn pijnklachten die ontstaan in of rond het SI-gewricht. Dit gewricht verbindt het heiligbeen (sacrum) met het darmbeen (ilium) aan beide kanten van het bekken.

Ja, er zijn inderdaad verschillende soorten SI-gewrichtsklachten, afhankelijk van de oorzaak en het mechanisme van de klacht.
Hieronder worden de belangrijkste typen onderscheiden:

🔍 Soorten SI-gewrichtsklachten

  • Oorzaak: overbelasting, scheefstand, instabiliteit of verkeerde beweging.
  • Kenmerken:
    • Pijn bij draaien, opstaan, traplopen.
    • Vaak eenzijdige pijn in bil of onderrug.
  • Veelvoorkomend bij: sporters, mensen met beenlengteverschil of scoliose.
  • Behandeling: fysiotherapie, oefentherapie, bekkenstabilisatie, houdingscorrectie.
  • Oorzaak: hormonale veranderingen (relaxine) maken banden soepeler → instabiliteit van het SI-gewricht.
  • Kenmerken:
    • Wisselende pijn aan één of beide zijden van de onderrug/bekken.
    • Pijn bij draaien in bed, opstaan, lang staan.
  • Behandeling: bekkenfysiotherapie, oefentherapie, eventueel bekkenband.
  • Oorzaak: auto-immuunziekten zoals ziekte van Bechterew (axiale spondyloartritis).
  • Kenmerken:
    • Diepe pijn in bilstreek, vaak aan beide kanten.
    • Ochtendstijfheid >30 minuten, beter bij bewegen.
    • Begint vaak vóór 40e levensjaar.
  • Diagnose: bloedonderzoek, MRI, verwijzing naar reumatoloog.
  • Behandeling: ontstekingsremmers, reumatische medicatie, oefentherapie.
  • Oorzaak: val, botsing, ongeluk (bijv. op stuitje of heup).
  • Kenmerken:
    • Acute, lokale pijn.
    • Soms uitstralend naar been of lies.
  • Behandeling: rust, pijnstilling, revalidatie, soms injectie.
  • Oorzaak: na operaties aan de wervelkolom of bekken, soms na bevalling met complicaties.
  • Kenmerken: langdurige instabiliteit of verminderde functie van het gewricht.
  • Behandeling: specialistische aanpak, vaak multidisciplinair.

De SI-gewrichtsklachten (Sacro-iliacaal gewricht) hebben een aantal specifieke kenmerken en symptomen die ze onderscheiden van andere vormen van lage rug- of bekkenpijn.
Hieronder vind je een overzicht:

  • Laag in de onderrug, net boven de billen.
  • Vaak éénzijdig, maar soms aan beide zijden.
  • Pijn kan uitstralen naar:
    • Bil
    • Lies
    • Heup
  • Achterzijde van het bovenbeen (niet tot in de voet, zoals bij ischias)
  • Lang staan of zitten
  • Traplopen
  • Draaien in bed
  • Uit de auto stappen
  • Opstaan uit een stoel
  • Lang wandelen of rennen
  • Bij zwangerschap: vooral in het derde trimester of direct na de bevalling
  • Gevoeligheid bij druk op het SI-gewricht (net naast de wervelkolom, boven de bil).
  • Provocatietesten positief (zoals Patrick’s/FABER-test of Gaenslen’s test).
  • Geen uitval van kracht of reflexen (zoals bij hernia).
  • Soms lichte asymmetrie in bekkenstand of beenlengte.
  • Zeurende tot scherpe pijn, soms stekend.
  • Niet constant aanwezig, maar wisselend afhankelijk van houding/beweging.
  • Kan erger worden na inspanning of bij vermoeidheid.
  • Geen duidelijke rugstijfheid in de ochtend, tenzij sprake is van ontsteking (bijv. Bechterew).
  • Pijn aan beide zijden van de onderrug.
  • Ochtendstijfheid >30 minuten.
  • Klachten verbeteren bij beweging, niet bij rust.
  • Vaak <40 jaar bij eerste klachten.
  • Kan gepaard gaan met andere klachten zoals oogontsteking of psoriasis.

🧭 Samengevat

“Pijn laag in de rug of bil die vooral opspeelt bij staan, zitten of bewegen. Soms straalt de pijn uit naar de heup of lies, maar zelden tot in het been. Het voelt vaak alsof je bekken ‘vastzit’ of instabiel is.”

Het SI-gewricht (sacro-iliacaal gewricht) is een stug gewricht dat weinig beweegt, maar belangrijk is voor het opvangen van krachten tussen romp en benen. Als het overbelast, ontstoken of instabiel raakt, kunnen klachten ontstaan.

Deze hebben te maken met overbelasting of foutieve belasting van het gewricht:

  • Langdurige asymmetrische belasting
    – Veel op één been staan, scheef zitten, been over been.
  • Beenlengteverschil
    – Zelfs enkele millimeters kan klachten geven.
  • Verkeerde houding of tiltechniek
    – Vooral bij tillen of draaien van de romp.
  • Overgewicht of plots veel lichaamsbelasting
    – Meer druk op het SI-gewricht.
  • Verlies van stabiliteit van de rompspieren of bekkenregio
    – Vaak door inactiviteit of verkeerde training.

Door hormonale veranderingen (o.a. relaxine) verslappen de banden rond het bekken:

  • Bekkeninstabiliteit tijdens of na de zwangerschap.
  • Veranderde lichaamshouding door gewichtstoename en buikdruk.
  • Inspanning tijdens bevalling kan SI-gewricht forceren.

Een directe blessure kan het SI-gewricht irriteren of ontwrichten:

  • Val op de billen of op het heiligbeen.
  • Verkeerde landing bij sport.
  • Verkeerd neerkomen met draaien van bekken/heupen.

Zeldzamer, maar vaak ernstiger:

  • Ziekte van Bechterew (axiale spondyloartritis).
  • Psoriasis artritis.
  • Reactieve artritis (na infectie).
  • Chronische darmziekten zoals de ziekte van Crohn (met gewrichtsontstekingen).

Deze veroorzaken ontsteking van het SI-gewricht en geven vaak langdurige, stijve of nachtelijke pijn.

  • Na bekken- of rugoperaties → veranderde belasting of littekenvorming.
  • Na bevalling met complicaties of gebruik van hulpmiddelen (forceps/vacuüm).
  • Littekens of verklevingen in het bekkengebied (bijv. na endometriose).
  • Lang staan of zitten (zoals autoritten of bureauwerk).
  • Traplopen of heuvelaf wandelen.
  • Draaien in bed of bij opstaan.
  • Hardlopen of springen.
  • Verkeerde matras of stoel.
  • Oneven belasting tijdens sport of huishouden.

Bij SI-gewrichtsklachten hangt de behandeling af van de oorzaak (bijv. overbelasting, instabiliteit of ontsteking), maar er zijn gelukkig goede opties om de klachten te verlichten of te verhelpen. Hieronder geef ik een overzicht van wat je eraan kunt doen – voor zowel patiënten als zorgprofessionals.

  • Beweging is goed, mits binnen de pijngrens.
  • Vermijd langdurig zitten of staan.
  • Wissel houdingen regelmatig af.
  • Ga wandelen of fietsen (vaak beter dan joggen of springen).
  • Gericht op:
    • Stabiliseren van het bekken en SI-gewricht.
    • Versterken van buik-, rug- en bilspieren.
    • Corrigeren van houding en bewegingspatronen.
  • Specialisaties: bekkenfysiotherapie, manuele therapie (bijv. mobilisatie SI-gewricht).
  • Bij instabiliteit of zwangerschap kan een bekkenband tijdelijk steun geven.
  • Niet langdurig gebruiken zonder begeleiding → risico op spierverzwakking.
  • Paracetamol bij lichte pijn.
  • NSAID’s (zoals ibuprofen of naproxen) bij ontsteking of hevigere pijn.
  • Altijd in overleg met arts of apotheker.
  • Met corticosteroïden om ontsteking en pijn te verminderen.
  • Wordt meestal gedaan onder röntgen- of echo-geleiding.
  • Effect tijdelijk, maar soms voldoende om een vicieuze cirkel te doorbreken.
  • Slaap op een goed matras, niet te zacht of te hard.
  • Ondersteun knieën of bekken bij zijligging (kussen tussen de knieën).
  • Vermijd scheef zitten of “inzakken” op de bank.
  • Zorg voor een ergonomisch ingestelde werkplek.
  • Bij ernstige, langdurige of ontstekingsgerelateerde klachten:
    • Verwijzing naar reumatoloog (bij vermoeden van Bechterew).
    • Overweeg beeldvorming (MRI) of multidisciplinaire revalidatie.
  • Blijf bewegen, maar vermijd asymmetrische houdingen (zoals traplopen of been over been).
  • Raadpleeg een bekkenfysiotherapeut bij aanhoudende klachten.
  • De meeste mechanische SI-klachten zijn goed te behandelen met oefentherapie en aanpassing van leefstijl.
  • Ontstekingsgerelateerde klachten vragen vaak een langere of specialistische aanpak.

Er zijn preventieve maatregelen en behandelstrategieën om SI-gewrichtsklachten te voorkomen, vooral bij mensen met risicofactoren zoals zwangerschap, houdingsproblemen, zware lichamelijke belasting of een eerder trauma.


Hieronder een overzicht, verdeeld in praktische en medische benaderingen.

  • Sta en zit symmetrisch – vermijd hangen op één heup of been.
  • Wissel houdingen regelmatig af, vooral bij bureauwerk.
  • Gebruik beide benen bij traplopen en opstaan, niet steeds één zijde belasten.
  • Til met beide handen en uit de benen (niet uit de rug of eenzijdig draaien).
  • Core-stabiliteitsoefeningen: gericht op buik-, rug- en bilspieren.
  • Activiteiten zoals:
    • Pilates
    • Zwemmen
    • Fysiotherapeutische oefenprogramma’s
  • Zorg voor goede spierbalans links en rechts.
  • Zorg voor goede schoenen met voldoende demping en steun.
  • Gebruik een rugzak i.p.v. een tas aan één kant.
  • Vermijd langdurige of herhaalde belasting van één zijde (bijv. veel autorijden zonder pauze).
  • Start bij beginnende klachten met:
    • Bekkenfysiotherapie
    • Bekkenband (tijdelijk gebruik bij instabiliteit)
  • Let op lichaamshouding bij:
    • Bukken
    • Draaien in bed
    • Kind dragen en tillen
  • Beenlengteverschil → schoenaanpassing of zooltjes.
  • Scoliose of bekkenasymmetrie → behandeling via fysiotherapie of manuele therapie.
  • Soepele gewrichten of hypermobiliteit → specifieke spierversterkende oefeningen.
  • Periodiek consult bij:
    • Bekkenfysiotherapeut
    • Manueel therapeut
    • Reumatoloog (bij ontstekingsrisico)

✅ Samenvatting:

“Je kunt SI-gewrichtsklachten vaak voorkomen door symmetrisch te bewegen, je romp- en bilspieren te versterken, overbelasting te vermijden en bij zwangerschap of eerdere klachten vroegtijdig begeleiding te zoeken.”

Hoewel SI-gewrichtsklachten vaak zelf goed te behandelen zijn, zijn er situaties waarin het raadzaam of zelfs noodzakelijk is om naar de huisarts of specialist te gaan.
Hieronder vind je duidelijke richtlijnen:

🚦 Ga naar de huisarts als:

  • 1. 🔁 De klachten langer dan 2–3 weken aanhouden
    • Ondanks rust, zelfzorg of oefeningen is er geen verbetering.
    • Of de klachten komen telkens terug.
  • 2. 💥 De pijn plotseling ernstig is ontstaan
    • Bijvoorbeeld na een val, ongeluk of verdraaiing.
    • Er is sprake van acute, stekende pijn bij bewegen.
  • 3. 📉 De pijn je dagelijkse functioneren belemmert
    • Moeite met lopen, staan, zitten, slapen of werken.
    • Je vermijdt beweging uit angst voor pijn → risico op verergering.
  • 4. 🦵 De pijn uitstraalt naar been of lies
  • 5. 🧒 Je zwanger bent en bekkenpijn ontwikkelt
    • Vroegtijdige begeleiding voorkomt verslechtering.
    • Zeker bij bekkeninstabiliteit of pijn aan beide kanten.
  • 6. 🔄 Er sprake is van instabiliteit of ‘wegzakkend’ gevoel
    • Alsof het bekken niet stevig aanvoelt of het been ‘niet meedoet’.

🚨 Neem direct contact op (spoed) bij:

  • 🧊 Doof gevoel of tintelingen in je been of voet.
  • 💩 Problemen met plassen of ontlasting (zoals incontinentie of urineretentie).
  • 🌙 Nachtelijke pijn die je wakker houdt, vooral zonder duidelijke aanleiding.
  • 📉 Krachtsverlies in je been.
  • 🧬 Koorts of algeheel ziek zijn naast rug/bekkenpijn.
  • 🧒 Begin van klachten vóór je 40e, met:
    • Langdurige ochtendstijfheid (>30 min),
    • Verbetering bij bewegen maar niet bij rust.
    • Dan kan een ontstekingsziekte zoals Bechterew spelen.

✅ Wat kan de huisarts doen

  • Uitsluiten of bevestigen van SI-gewrichtsklachten.
  • Pijnstilling of verwijzing naar fysiotherapeut.
  • Eventueel doorverwijzen voor beeldvorming (röntgen, MRI).
  • Bij vermoeden van ontsteking: bloedonderzoek of verwijzing reumatoloog.

👩‍⚕️ Kort advies aan de patiënt:

“Blijf niet te lang doorlopen met aanhoudende of ernstige bekkenpijn. Hoe eerder je de juiste begeleiding krijgt, hoe groter de kans op herstel zonder chronische klachten.”

GZC AMSTELKWARTIER

Openingstijden praktijk:
Alle werkdagen van 08:00 tot 17:00
Tel:   020 308 1234

Na sluitingstijd:  088 003 0600

GZC BUIKSLOTERHAM

Let op: Het is altijd raadzaam om rechtstreeks advies in te winnen bij medische professionals, zoals uw huisarts voor specifieke vragen of zorgen met betrekking tot uw eigen gezondheid en medische situatie.