MEDISCHE ENCYCLOPEDIE
AMSTEL en IJ - HUISARTSEN
De dikke darm, ook wel colon genoemd, is het laatste deel van het spijsverteringskanaal. Hij speelt een cruciale rol in de opname van water en zouten uit onverteerd voedsel, en in de vorming en uitscheiding van ontlasting. De dikke darm herbergt ook miljarden bacteriën die bijdragen aan een gezonde darmflora. Dit orgaan is essentieel voor een goede spijsvertering en een sterk immuunsysteem. Aandoeningen variëren van prikkelbare darm tot darmkanker.
De dikke darm ligt in de buikholte en vormt als het ware een brede omlijsting rondom de dunne darm. Hij begint rechtsonder in de buik bij de blinde darm (met het wormvormig aanhangsel), loopt via de rechterzijde omhoog, dwars over de buik, en daalt dan weer af naar links, waar hij eindigt in de endeldarm en anus.
De dikke darm bestaat uit verschillende delen die elk een stukje van het traject vormen:
Blinde darm (caecum) – het begin van de dikke darm, waar ook het wormvormig aanhangsel (appendix) aan vastzit.
Opstijgende darm (colon ascendens) – loopt omhoog aan de rechterkant van de buik.
Dwarse darm (colon transversum) – loopt horizontaal van rechts naar links.
Dalende darm (colon descendens) – daalt af aan de linkerkant van de buik.
S-vormige darm (colon sigmoideum) – vormt een bocht naar het rectum.
Endeldarm (rectum) – hier wordt de ontlasting tijdelijk opgeslagen tot het lichaam klaar is voor uitscheiding via de anus.
Afmetingen:
De dikke darm is ongeveer 1,5 meter lang en heeft een gemiddelde doorsnede van 4 tot 6 centimeter. De precieze afmetingen kunnen van persoon tot persoon verschillen.
Kleur:
Van binnen is de dikke darm meestal roze tot roodbruin, afhankelijk van de doorbloeding. De buitenkant heeft een wat blekere, lichtgrijze kleur.
De dikke darm werkt bij mannen en vrouwen op dezelfde manier. Wel kunnen er lichte verschillen zijn in de ligging, omdat bij vrouwen de baarmoeder ruimte inneemt in de onderbuik. Daardoor kan de dikke darm bij vrouwen soms iets anders gepositioneerd zijn, wat invloed kan hebben op klachten zoals obstipatie.
De dikke darm heeft als belangrijkste taak het verwerken van de resten van ons voedsel nadat het door de maag en dunne darm is gegaan. In dit deel van de darmen wordt het meeste water en zout uit deze resten opgenomen. Zo wordt de dunne, brijachtige massa ingedikt tot vaste ontlasting (poep). De dikke darm helpt ook bij het opslaan van ontlasting totdat je naar het toilet kunt. Bovendien bevat de dikke darm miljarden nuttige bacteriën die helpen bij de vertering en bijdragen aan een gezonde afweer.
- Opname van water en zouten uit voedselresten, zodat je niet uitdroogt.
- Vorming en opslag van ontlasting, zodat afvalstoffen het lichaam kunnen verlaten.
- Ondersteuning van de spijsvertering door de aanwezigheid van darmbacteriën.
- Aanmaak van vitamines zoals vitamine K en sommige B-vitamines, dankzij deze bacteriën.
- Bescherming tegen ziekteverwekkers via de darmflora die een belangrijke rol speelt in je afweersysteem.
De dikke darm kan verschillende aandoeningen ontwikkelen, waaronder:
- Prikkelbare darm syndroom (PDS) – een veelvoorkomende, maar onschuldige aandoening waarbij de darm gevoelig of overactief reageert.
- Divertikels en diverticulitis – kleine uitstulpingen in de darmwand die kunnen ontsteken.
- Colitis ulcerosa en ziekte van Crohn – chronische ontstekingsziekten van de darm.
- Darmkanker – vaak beginnend met kleine poliepen die later kwaadaardig kunnen worden.
- Obstipatie (verstopping) – harde ontlasting of moeizame stoelgang.
- Buikpijn of krampen
- Een opgeblazen gevoel of veel winderigheid
- Diarree of juist verstopping
- Bloed of slijm in de ontlasting
- Vermoeidheid of gewichtsverlies
- Veranderingen in het ontlastingspatroon (bijvoorbeeld afwisselend diarree en verstopping)
In je dikke darm leven meer bacteriën dan je lichaamscellen hebt? Deze bacteriën helpen niet alleen bij het verteren van voedsel, maar houden ook schadelijke indringers tegen. Je darmflora is dus een soort persoonlijke gezondheidswacht!
Let op: Het is altijd raadzaam om rechtstreeks advies in te winnen bij medische professionals, zoals uw huisarts voor specifieke vragen of zorgen met betrekking tot uw eigen gezondheid en medische situatie.
